Егер балада мұғаліммен жанжал болса ше?

Егер балаңыз мұғаліммен конфликтке түссе не істеу керек? Алдымен, мұғаліммен әңгімелесуден бұрын не болып жатқанын түсінуге тырысыңыз. Балаңыздың, мұғалімнің және сіздің көзқарастарыңыздан жағдайды қараңыз. Есіңізде болсын, балаңыздың тілектері мен мақсаттары әрқашан ересектердің мақсаттарымен сәйкес келе бермейді.

— Әңгімеге психологиялық тұрғыдан дайын болыңыз. Мұғалім дереу қорғанысқа шығып немесе керісінше, сізге шабуыл жасауы мүмкін. Бұны оған бұрынғы, ата-аналармен қарым-қатынастан келген тәжірибе үйреткен болуы мүмкін. Оны жағдайды шешуге тырысатыныңызды, кінәліні іздемей отырғаныңызды сендіруге тырысыңыз.

— Әңгіме жүргізу техникасын игеру пайдалы болар. Бұл сізге басқа қиын жағдайларда да көмектеседі. Мысалы, әңгімелесуші ойын аяқтағаннан кейін: «Егер мен сізді дұрыс түсінсем…» деп айтып, оның сөзін қысқаша қайталаңыз. Ол дұрыс түсінгеніңізді растайды және сіз өз пікіріңізді айтуға кірісе аласыз.

Әңгімелесу барысында бір тарап дұрыс, ал екіншісі дұрыс емес болуы мүмкін. Егер кінә сізде немесе балаңызда болса — кешірім сұрау керек. Мұндай жағдай сізді қорламайды, керісінше жеңілдік және өзіндік құрмет сезімін арттырады.

Егер кінә мұғалімде болса және ол кешірім сұрауға батылы бармаса, оны түсінуге тырысыңыз. Кінәні мойындауды талап етпеңіз. Себебі мұғалімге бұл өз мамандығына қатысты ауыр болар. Әдетте, ол ішкі түрде өз кінәсін түсінеді және баламен қарым-қатынасын өзгертеді. Егер мұғалім өз кінәсін мойындамаса, басқа жолдар іздеу керек.

Егер мұғалім кінәлі болса, балаңызға мұны түсіндіріңіз. Үлкендердің беделін төмендетуден қорықпаңыз. Балаңызға барлық адамдар қателесетіні түсіндірілгенде, оның өмірі жеңілдейді (және сіздің де). Егер қателікті өзіңіз жіберсеңіз, балаңыздан қашқақтап, жағдайды жасырудың орнына жай ғана айтасыз: «Мұғалім қателесті, өйткені шаршаған, асығып жатты немесе көңілі түсіп кетті.» Бала мұны түсініп, тынышталады.

Егер балаңыз кінәлі болса, онымен бірге жағдайды қалай түзетуге болатынын жаймен талқылаңыз. Өз тәжірибеңізді оған басшылық ретінде қолданбаңыз. Балаңыз өзі қабылдай алатын шешімді ұсынсын. Осылайша, конфликт оңай шешіледі. Егер балаңыз кешірім сұрауға дайын болмаса, мұғалімге алдын ала ескерту жасап, оны өзіңіз орындаңыз. Мұғалімге ешқандай талап қоюдан бас тартып, кейінірек екі тарапты да қанағаттандыратын шешім табасыз.

«Шешімі жоқ» жағдайдан қалай шығуға болады? Егер жағдай біреудің тәжірибесіздігінен немесе кездейсоқ қателіктен туындамаса, оны түзету қиынырақ. Ұзақ уақытқа созылған қақтығыстар, мысалы, егер ата-аналар мұғалімнің педагогикалық әдісін ұнатпай, оны тым қатал немесе тым жұмсақ деп санаса, пайда болады. Мұғалім балаңыздың бағдарламамен күресуге қабілетсіз деп ойласа, ал сіз балаңыздың кінәсі емес екенін айтып дәлелдегіңіз келсе. Мұндай жағдайда үш тәсілдің бірін таңдау керек.

Бірінші тәсіл: баланы сыныптан немесе мектептен шығарып алу. Бұл тәсіл әрқашан жеңілдік әкелмейді. Баланың басқа мектепке ауысуының нәтижесін болжау қиын. Оған да болашақта басқа адамдармен қарым-қатынас жасауға тура келеді, олар оның қалағанындай бағаламауы мүмкін. Баланың әртүрлі ересектермен және балалармен қарым-қатынас жасау тәжірибесін алу пайдалы болуы мүмкін. Бірақ егер сіз балаңызға психологиялық стресс тым ауыр болса, оны басқа мектепке ауыстырыңыз.

Екінші тәсіл: мұғалімге шарт қойып, оның балаға деген қарым-қатынасын өзгертуін талап ету. Сіз өзіңіздің дұрыс екеніңізді сезесіз, бірақ мектепті немесе оқу бағдарламасын өзгерткіңіз келмейді. Тек мұғалімнің мінез-құлқын өзгертуін қалайсыз. Бұл тәсіл тәуекелді. Оны қолданар алдында күшіңізді бағалаңыз. Әрекетіңізді және мұғалім талаптарыңызды орындамаған жағдайда қандай қадамдар жасау керектігін алдын ала ойлаңыз. Негізінен баланың жағдайы туралы ойланыңыз.

Үшінші тәсіл, ең табиғи және әмбебап: егер жағдайды өзгерте алмасаңыз, өз қарым-қатынасыңызды өзгертуіңіз қажет. Балаңыздың өзіне деген сенімділігін сақтап қалуына көмектесіңіз. Оған өз күшіне сенім білдіріп, кез келген қиындыққа бірге төтеп бере алатынын көрсетіңіз. Мұғаліммен әңгімелесу кезінде оның көзқарасын түсінгеніңізді, бірақ өз тәжірибеңіз басқа нәрсені айтады деп айтыңыз. Сонымен қатар, оның пікірін құрметтеп, өз тілектеріңізді ескеруді сұраңыз.

Мектептегі қақтығыстарда маңызды сәт — мектеп әкімшілігіне немесе қала білім бөлімінің басқа инстанцияларына жүгіну. Әрине, сіз өзіңіздің өмірлік тәжірибеңізге және темпераментіңізге қарай әрекет етесіз. Дегенмен, жағдайды бірінші кезекте мектептің ішінде шешуге тырысқан жөн. Егер шешілмесе — аудандық білім комитетіне жүгініңіз. Қазіргі уақытта осы жердегі басты мақсат — баланың мүдделерін қорғау.