Балаларға буллингпен күресуге қалай көмектесуге болады

Буллинг (қорлау) – көптеген балалар мен жасөспірімдер кездесетін күрделі мәселе. Ол баланың психологиялық және эмоционалдық денсаулығына ауыр әсер етуі мүмкін. Бұл мәселені ерте анықтап, оны шешу үшін тиісті шараларды қабылдау маңызды. Осы мақалада балаларға буллингпен күресуге қалай көмектесуге болатынын, сондай-ақ ата-аналар мен мұғалімдерге арналған кеңестерді қарастырамыз.

Буллингтің белгілері

Физикалық белгілер

• Түсініксіз жарақаттар: бала түсіндіріп бере алмайтын көгерулер, кесілген жерлер, соғылған іздер.
• Заттардың жоғалуы немесе зақымдануы: киім, оқулықтар, сөмке, гаджеттердің бүлінуі немесе жоғалуы.
• Жиі бас ауруы немесе іштің ауыруы: әсіресе мектепке бармас бұрын шағымдануы.

Эмоциялық және мінез-құлықтық белгілер

• Мінез-құлықтағы өзгерістер: тұйықталу, ашуланшақтық, депрессия.
• Оқу үлгерімінің төмендеуі: сабаққа деген қызығушылықтың жоғалуы.
• Ұйқы және тамақтану дағдыларының өзгеруі: ұйқысыздық, қорқынышты түстер көру, тамақтан бас тарту немесе керісінше артық жеу.
• Әлеуметтік оқшаулану: мектепке барғысы келмеуі, достарымен кездесуден қашқақтауы.

Балаларға қалай көмектесуге болады?

Ашықтық және қолдау көрсету

• Сенімді қарым-қатынас орнату: балаға оны тыңдайтыныңызды және кінәламайтыныңызды көрсету.
• Мұқият тыңдау: баланың әңгімесін бөлмей, оның сезімдерін елемей қоймай тыңдау.
• Қолдау білдіру: баланың жалғыз емес екенін және оның жанында әрдайым көмектесетін адам бар екенін айту.

Білім беру және ақпараттандыру

• Буллингтің не екенін түсіндіру: оның физикалық, ауызша және кибербуллинг сияқты түрлері болатынын айту.
• Қорғану жолдарын үйрету: буллингке қалай жауап беру керектігін, мысалы, елемеу, жағдайдан шығу, ересектерден көмек сұрау жолдарын түсіндіру.

Практикалық қадамдар

• Дәлелдерді сақтау: егер буллинг интернетте орын алса, хабарламалар мен жазбалардың скриншоттарын сақтау.
• Әрекет ету жоспарын жасау: буллингке тап болған жағдайда не істеу керектігін бірге талқылау.
• Мектепке хабарлау: мәселе туралы сынып жетекшісіне, мектеп психологына немесе директорға айту.

Ата-аналардың рөлі

Қолдау және назар аудару

• Балаға көбірек уақыт бөлу: оның өміріне қызығушылық танытып, мәселелерін бірге шешуге тырысу.
• Өз-өзіне сенімділігін нығайту: баланың жетістіктерін мақтап, оны қолдау.

Эмпатияға үйрету

• Үлгі көрсету: өзіңіз де мейірімділік пен сыйластық танытыңыз.
• Эмоцияларды талқылау: балаға өз сезімдерін дұрыс білдіруге көмектесу.

Кері байланыс

• Тұрақты әңгімелесу: баланың мектептегі жағдайын жиі сұрастырып отыру.
• Жағдайды бақылау: мектеппен және басқа ата-аналармен байланыста болу.

Мұғалімдердің рөлі

Қауіпсіз орта қалыптастыру

• Нөлдік төзімділік саясаты: буллингке қатысты қатаң ережелерді енгізу және сақтау.
• Оқушыларды ақпараттандыру: буллингтің салдары туралы сабақтар өткізу.

Оқушыларды қолдау

• Қадағалау және араласу: буллинг жағдайларын уақытында анықтап, әрекет ету.
• Психологиялық қолдау: мектеп психологының көмегін ұсыну.

Ата-аналармен жұмыс

• Ақпарат беру: мектептің буллингке қатысты саясаты туралы ата-аналарға хабарлау.
• Бірлескен іс-шаралар: ата-аналарға арналған буллингтің алдын алу бойынша жиналыстар өткізу.

Қорытынды

Буллинг – үлкен назарды қажет ететін күрделі мәселе. Ата-аналар, мұғалімдер және қоғам бірігіп, балаларға қауіпсіз әрі қолдау көрсететін орта қалыптастыруы керек. Буллингтің белгілерін ерте анықтап, баланы қолдап, қажетті шараларды қолдану – бұл мәселені шешудің басты жолдары. Тек бірлесе әрекет ету арқылы әрбір баланың өзін қорғалған және бағалы сезінетін ортасын құруға болады.